Als dialoog begeleider is het belangrijk dat je neutraal bent, zeker wanneer er sprake is van “spannende gesprekken”. Iedereen moet zich veilig kunnen voelen bij jou.
Het is goed om je bewust te zijn van je eigen mens-zijn, van de dingen die jou “triggeren”, zodat je beter je neutrale rol kan vervullen.
Onderstaande kan je daarbij helpen.
in een hokje werd geplaatst en werd
In het vorige blok heb je daar alles over geleerd. Door te oefenen komt de Waarderende manier van werken in je systeem.
Die principes vormen de wijze waarop we als deelnemer of dialoog begeleider deelnemen aan de waarderende dialoog, de huisregels. Voorafgaande aan de dialoog wordt aan deelnemers gevraagd welk principe ze belangrijk vinden. Daarmee nemen de deelnemers kennis van alle principes en prioriteren ze.
De Dialoog Principes lijken eenvoudig, maar zijn het niet. Wat betekent het echt om je open te stellen voor iemands verhaal? Kan je nog open staan als je je aangevallen voelt? Hoe ga je daar mee om?
“Laat OMA thuis” is een vertaling van “Laat Oordelen, Meningen en Aannames of Adviezen thuis”.
De manier van werken bij de Waarderende Dialoog biedt de grootste veiligheid; elk verhaal mag er zijn, we kunnen ervan leren. We hoeven geen besluiten te nemen of het eens te zijn met elkaar.
4. Vasthouden aan de Dialoog Structuur
Bijvoorbeeld:
> Zorgt dat je je als DB niet persoonlijk aangevallen voelt, anders kan je je taak niet uitvoeren.
> Stop heftige aanvallen onmiddellijk, door te bevestigen wat iemand zegt en de observatie van het getoond gevoel expliciet te maken. Daarna direct aangeven dat dat niet kan en geef aan hoe het wel kan.
> Verwijs naar de Dialoog Principes en het doel van de dialoog. – Laat elkaar uitpraten, – hou het kort, – stel vragen aan de ander, – check of het klopt wat je gehoord hebt, vraag naar de achtergrond, – accepteer de verschillen
> Vraag deelnemers vanuit de ik-vorm te spreken.
> Stel vragen over de achtergrond van de uitspraak, opmerking. Waarom regeer je zo, welke gedachten of gevoelens zitten erachter? Denkt jouw omgeving er ook zo over?
> Begin een meta-discussie: “Ik zie /observeer dat we niet meer alleen onze eigen verhalen vertellen, maar dat er wordt geoordeeld over elkaar. Dat was niet de bedoeling van deze dialoog. Wat denken jullie hierover?“
> Een stilte inlassen om rust te creëren.
Luisteren is de belangrijkste vaardigheid voor de Dialoog begeleider en de deelnemers tijdens een Waarderende Dialoog.
Je kunt het ontwikkelen.
Veel mensen zijn gewend om slecht te luisteren, omdat ze getraind zijn in het formuleren van een antwoord tijdens het luisteren.
Bij een Waarderende Dialoog hoef je geen zinnig, snedig, intelligent antwoord te geven. “Dankjewel voor je verhaal” is genoeg. Het is wel belangrijk dat deelnemers tijd en ruimte hebben om te merken wat er bij hun zelf gebeurt als ze naar de verhalen luisteren. De DB zorgt voor rust bij het gesprek om dat te laten plaatsvinden.
De Dialoog Begeleider zal zelf goed moeten kunnen luisteren en kan deelnemers motiveren om zelf ook goed te luisteren.
Zie ook “Workshop Beter Luisteren”.
Als dialoog begeleider ben je vooral facilitator, daarnaast inspirator en bewaker. Eigenaarschap is een gereedschap om de groep voort te stuwen.
Je bent geen voorzitter, trainer of therapeut, geen verantwoordelijke voor de inhoud van de dialoog. Je mag deelnemers daar ook op wijzen. Zij nemen deel om wijzer te worden en hun horizon te verbreden. Zij leveren de input, jij ondersteunt de deelnemers. Samen zorg je voor een goede dialoog.
Deelnemers die gewend zijn aan een Waarderende Dialoog kunnen grotendeels zelfstandig de fasen doorlopen. De DB focust dan vooral op het verkrijgen van diepgang en kan eventueel ontbrekende perspectieven inbrengen.
Wanneer deelnemers nog niet gewend zijn aan het voeren van een waarderende dialoog, kan het soms lastig zijn de juiste taal te vinden om bijvoorbeeld verhalen van ervaringen te delen.
Sommigen blijven zitten in het jargon van het werk, anderen krijgen negatieve associaties bij het woord “delen” of “droom”.
Als dialoog begeleider is het goed om dingen op verschillende manieren te zeggen en af te tasten welk taalgebruik aansluit.
Sommige deelnemers hebben even wat tijd nodig om hun ervaringen te verwoorden en de juiste taal te vinden.
Lichaamstaal is voor de DB een goede informatiebron voor hoe iedereen erbij zit, ook online. Je kunt dan beter naar het gezicht kijken zonder dat het vervelend wordt naar de deelnemer.
Soms moet je accepteren dat iemand nog niet klaar is om aan het gesprek deel te nemen.
Een minimum voorwaarde is dat deelnemers zich verstaanbaar kunnen maken in de gekozen taal voor de dialoog.
Een stilte laten vallen is niet voor iedereen gebruikelijk als je in gezelschap bent, echter het kan zeer bruikbaar zijn tijdens een Waarderende Dialoog:
> stilte biedt ruimte om na te denken
> om spanning te laten wegvloeien
> om te focussen,
> om inzichten op te schrijven
> om dat wat je hebt gehoord van binnen te linken aan je eigen kennis en ervaringen. (generatief leren)
> Je kan samen afspreken om even stil te zijn voordat je reageert, bijvoorbeeld voor de fase van de Verbeelding.
De monniken noemde het Kapittelen; het gebruik van stilte in het gesprek: http://www.werkvormen.info/werkvorm/kapittelen
Tijdens de Waarderende Dialoog krijgt stilte geen prominente plaats, echter als gereedschap werkt stilte prima.
p.s. Stilte en het gevoel dat mensen daar bij hebben is cultuur bepaald. Amerikanen voelen zich sneller ongemakkelijk bij stilte dan Japanners.
Wanneer je een online Waarderende Dialoog wilt faciliteren heb je een enkele aanvullende vaardigheden nodig als dialoog begeleider:
> technische voorbereiding: sessie aanmaken en uitnodigingen versturen
> technische online kennis en vaardigheden: kennis van bandbreedte, de kwaliteit van bandbreedte verbeteren, knelpunten oplossen, bureaublad delen, werken met groepen, etcetera.
Wanneer je een observatie deelt van het groepsproces tijdens de Waarderende Dialoog, help je de groep om even afstand te nemen en te checken of de koers de juiste is.
Een observatie zorgt ervoor dat iedereen zich bewust is van wat er gebeurt. Dan kan iedereen ook nadenken hoe het verder kan gaan.
Observaties ondersteunen het eigenaarschap van de groep. Het is ook een gereedschap voor inclusie. Je bevordert dat iedereen mee kan doen, mee kan denken.
